Salmonella infantis komt steeds vaker voor
Het aantal besmettingen met Salmonella infantis in Europa stijgt langzaam. Als die trend zich voortzet wordt salmonella infantis een belangrijk aandachtspunt voor de volksgezondheid. Wat is er precies aan de hand en wat kunnen we er aan doen?
Wat is salmonella?
Salmonella is de geslachtsnaam voor ruim 2.700 vergelijkbare bacteriën. Er kan een onderscheid gemaakt worden tussen salmonellatypes die gastheerspecifiek en niet-gastheerspecifiek zijn. Gastheerspecifieke types kunnen slechts bij een diersoort “aanslaan”, met mogelijk ernstige ziekteverschijnselen als gevolg. Denk bij kippen aan verschijnselen, zoals diarree, navel- en dooierrestontsteking, “mest- of cementkontjes” bij kuikens en soms eierstokontsteking bij oudere dieren. Daarnaast worden niet-gastheersspecifieke salmonella’s dikwijls bij pluimvee aangetroffen. Niet-gastheersspecifieke salmonella’s veroorzaken bij pluimvee vaak alleen wat milde maag-darmklachten, daarentegen kan een infectie ernstige gevolgen hebben voor de mens.
Zie in de tabel de voornaamste salmonella’s die gevonden worden bij kippen:
Salmonella in de pluimveeketen
Een besmetting met salmonella treedt meestal op via de bek, doordat kippen besmet materiaal, zoals mest of stof, oppikken. Bij jonge kuikens (tijdens de eerste levensweek) leidt een salmonella-infectie vaak tot diarree, ernstige darminfecties en uitval. Bij oudere dieren ziet u zelden zichtbare tekenen van ziekte. Als dieren het eerste infectiestadium van salmonella weten te overleven, kunnen ze tijdens volwassenheid een “gezonde” drager worden. Deze dieren zijn een reservoir van salmonellabacteriën. Ze scheiden deze bacteriën uit via hun mest en dragen deze over op koppelgenoten en/of nakomelingen.
Salmonella en voedselveiligheid
Pluimvee vormt voor een aantal niet-gastheerspecifieke salmonellatypes, zoals S. typhimurium, S. enteritidis en S. infantis, een voornaam reservoir. Dit betekent dat kippen dragers kunnen zijn van deze salmonellatypes, terwijl dit geen tot weinig gevolgen heeft voor hun eigen gezondheid. Doordat deze dieren niet “ziek” zijn, kunnen ze ongemerkt salmonella verspreiden in de stalomgeving naar hun koppelgenoten en/of nakomelingen. Hierdoor kunnen salmonella’s op verschillende niveaus van de pluimveeketen en pluimvee-eindproducten terecht komen. Consumptie van besmette eieren of besmet kippenvlees kan leiden tot voedselvergiftigingen of erger, waardoor de voedselveiligheid en de gezondheid van de mens in het gedrang komen. Dit is dan ook dé reden waarom salmonella-infecties bij pluimvee intensief bestreden wordt.
Vaccineren tegen Salmonella
Een vaccinatie stimuleert de afweer van een kip, waardoor gevaccineerde kippen uiteindelijk meer weerstand kunnen bieden tegen salmonella. In andere woorden, het maakt gevaccineerde kippen minder gevoelig voor salmonella-infecties. Als bijvoorbeeld de biosecurity- en bedrijfshygiëneprotocollen op een bepaald moment niet nauw gevolgd zijn waardoor de kans op infectie verhoogd is, kan een vaccinatie zorgen voor een hogere drempel voor salmonellabacteriën om aan te kunnen slaan. Daarnaast verkleint of verhindert deze drempel de kans op de verspreiding van salmonellabacteriën binnen een koppel.
Salmonellavrije stallen
Op bedrijfsniveau gaat vaccinatie hand-in-hand met het volgen van strikte biosecurity- en bedrijfshygiëneprotocollen. Op de eerste plaats is het van belang dat u de insleep van salmonella’s voorkomt door maatregelen te nemen, zoals:
- Bestrijden van ongedierte
- Dragen van bedrijfskleding- en schoeisel
- Waarborgen van een goede persoonlijke hygiëne
- Gebruiken van stalspecifiek gereedschap en materieel
- Verstrekken van salmonellavrij voer, drinkwater en strooisel
- Scheiden van schone en vuile wegen
Daarnaast hebben de volgende zaken ook aandacht nodig:
- Reinigen en desinfecteren van het voersysteem, de stal én omgeving tussen rondes
- Opzetten van salmonellavrije koppels
Bemonsteren op Salmonella
Een salmonella-infectie kan op verschillende manieren aangetoond worden, denk hierbij aan bloedonderzoek, omgevingsonderzoek of mestonderzoek. De welbekende overschoentjes worden het meest ingezet om mest te verzamelen voor een bacteriologisch onderzoek. Deze vorm van bemonsteren heeft de voorkeur, omdat het diervriendelijker is en daarnaast kan het door een pluimveehouder of bedrijfsmedewerker uitgevoerd worden.
Serotypering van salmonella
Maar hoe wordt nu eigenlijk bepaald welk salmonellatype aanwezig is in een pluimveestal?
De stalmonsters worden na ontvangst eerst op kweek gezet. Na verschillende stappen waarbij het bacteriemateriaal steeds overgebracht wordt naar een andere voedingsbodem, bevestigt uiteindelijk de juiste combinatie van kleur en beweging van bacteriën op de voedingsbodem of er daadwerkelijk salmonella aanwezig is in het monster. Vervolgens wordt er aan de hand van een combinatie van een aantal eiwitten aan de buitenkant van de bacterie bepaald om welk salmonellaserotype het gaat. Deze combinatie van eiwitten wordt ook wel een antigeenformule genoemd en is uniek per salmonellaserotypegroep.
Nieuwe salmonellabescherming
Pluimvee is nog steeds een belangrijke bron voor salmonellabesmettingen bij mensen. Zowel bij pluimvee als bij mensen zijn S. Enteritidis (salmonellaserogroep D), S. Typhimurium (salmonella serogroep B) en S. Infantis (salmonella serogroep C) de meest voorkomende salmonellabesmettingen.
Goed nieuws! Er is een nieuwe mogelijkheid om uw koppel(s) tegen een brede waaier van salmonella-bacteriën, uit de serogroepen B, D en C, te beschermen. Log snel in en lees hier alles over.
Vragen over salmonellabestrijding? Neem contact met ons op!
Ga in gesprek met uw dierenarts of neem contact met ons op. Onze bedrijfsadviseurs helpen u graag verder!
NL-NOB-230300001